Coraz częściej słyszymy, że w dzisiejszych czasach dzieci spędzają mniej czasu na dworze niż miało to miejsce, kiedy mali byli ich rodzice. Wbrew tej powszechnej opinii aż 68 proc. rodziców dzieci w wieku 6-10 lat, biorących udział w badaniu* Fundacji WWF Polska, uważa, że ich pociechy najchętniej spędzają wolne chwile na świeżym powietrzu, np. w lesie, parku, czy nad wodą. Z drugiej jednak strony z tego samego badania wynika, że dzieci respondentów (41 proc.) nie poradziłyby sobie same na biwaku w lesie, prawdopodobnie wielu dorosłych także.
Dlatego warto oswajać się z przyrodą od najmłodszych lat. Fundacja WWF Polska zachęca, aby robić to w terenie w ramach „Akademii Badaczy Przyrody”. Jest to unikalna propozycja wycieczek dla klas podstawowych, przygotowana razem z liderem edukacji zielonoszkolnej o ponad dwudziestoletnim doświadczeniu – Ośrodkiem Działań Ekologicznych „Źródła”. Zapisy dla zainteresowanych klas ruszyły na stronie zieloneszkoly.pl.
Las to najlepiej wyposażona sala lekcyjna
„Akademia Badaczy Przyrody” to oferta skierowana do uczniów szkół podstawowych, dopasowana do wieku uczestników, stopnia świadomości ekologicznej, zainteresowań oraz indywidualnych życzeń nauczycieli
i dzieci. Powstała po to, aby promować edukację terenową – prawdopodobnie najbardziej uszczęśliwiającą formę edukacji na świecie. Zielone szkoły z Fundacją WWF Polska organizowane są w dwóch miejscowościach: Cieszynie i Mikoszewie. Aby otrzymać kalkulację wycieczki lub uzyskać dodatkowe informacje, należy wybrać lokalizację i wypełnić formularz znajdujący się w zakładce „wyślij zapytanie” na stronie zieloneszkoly.pl.
Planowane w ramach „Akademii Badaczy Przyrody” zielone szkoły nie są typowymi wycieczkami klasowymi – mają na celu atrakcyjną naukę o świecie w postaci „dzikiej” terenowej przygody pełnej zabaw i doświadczeń „pod chmurką”. Ważnym celem takiego wyjazdu jest inspiracja dzieci i młodzieży do poznawania przyrody
i stawiania pytań takich, jak „Jak to działa?” na własną rękę, niekoniecznie z encyklopedią pod pachą. Każdy
z nas może obudzić w sobie odkrywcę, botanika, zoologa, entomologa lub geologa, gdy pozwoli sobie na chwilę dociekań w naturalnym środowisku. „Z doświadczenia wiem, że dla dzieci, które dopiero rozpoczynały swoją przygodę z zajęciami w terenie, początkowo nie wydawały się one wartością. Pytały „Po co tu przyszliśmy? Przecież tu nic nie ma!”. Jednak po chwili same były zaskoczone, że w lesie jest bardzo ciekawie, wystarczy poobserwować i dotknąć” [1] – komentuje Irka Jazukiewicz, koordynatorka programu edukacyjnego w Fundacji WWF Polska. Takie wycieczki to również wyjątkowa okazja, by poznać projekty ochrony przyrody WWF „od podszewki”. Podczas pobytu w Mikoszewie dzieci będą mogły zobaczyć m.in., na czym polega czynna ochrona ssaków i ptaków morskich oraz monitorowanie wybrzeża Bałtyku przez „Błękitny Patrol”, grupę wolontariuszy WWF. W Cieszynie natomiast uczniowie przyjrzą się tajnikom pracy, mającej na celu przywrócenie rysia nizinnego w polskich lasach.
„Akademia Badaczy Przyrody” to spotkania z lokalnymi przyrodnikami, pracownikami parków krajobrazowych
i narodowych, ale nie tylko – w programie pojawiają się także spotkania z artystami ludowymi czy przedstawicielami dawnych rzemiosł. Ważnym założeniem takiego wyjazdu jest możliwość poznawania walorów przyrodniczych i kulturowych regionu w ramach lokalnej mikroturystyki oraz zabawy w terenie (m.in. pomiar wysokości i wieku drzewa; ustalanie kierunków świata i wyznaczanie azymutu; nauka obsługi kompasu; nietypowa zabawa w chowanego; omówienie, co można w rezerwacie, a czego nie można nawet w parku krajobrazowym; rozpoznawanie tropów zwierząt). To także warsztaty manualne, podczas których dzieci własnoręcznie wykonają pamiątki z zielonej szkoły, np. upcyclingowe portfele z kartonów po sokach. Organizowane są pokazy o nietoperzach i namierzanie ich przelotów z detektorem dźwięków podczas wieczornego spaceru z chiropterologiem, czy prezentacje o ciekawostkach z życia chronionych dużych drapieżników lub ssaków morskich. Są to zaledwie niektóre z wielu propozycji, które czekają na dzieci podczas zielonej szkoły.
„Akademia Badaczy Przyrody” to także wykwalifikowana kadra, składająca się z doświadczonych trenerów edukacji ekologicznej, pedagogów, artystów, podróżników, przedstawicieli organizacji ekologicznych i ludzi
z pasją. Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” z Łodzi, który jest współorganizatorem wyjazdów, cieszy się znakomitą opinią wśród nauczycieli i ma ponad dwudziestoletnie doświadczenie w edukacji ekologicznej. Jest także jednym z inicjatorów polskiej dzikiej edukacji terenowej, organizując m.in. szereg szkoleń dla nauczycieli i edukatorów oraz przygotowując tematyczne publikacje z tego zakresu, np. w ramach projektu „W dziką stronę” (www.eko.edu.pl) lub „Ekokalendarz” (ekokalendarz.pl).
Syndrom Baby Jagi – przyroda nie taka straszna
U wielu dzieci wyjście w teren wciąż budzi lęk, często zaszczepiony przez rodziców. Niektóre boją się usiąść na trawie, dotknąć jakiejś rośliny, z obawy, że jest trująca, zużywają całą butelkę ze środkiem na komary
i kleszcze. „Akademia Badaczy Przyrody” jest odpowiedzią na ten problem, bo przełamuje strach i fobie. To wspaniała przygoda dla dzieci i młodzieży, czas, kiedy pod bacznym okiem opiekunów mogą wykazać się samodzielnością i odpowiedzialnością. Nauczą się, m.in. budować szałas, obsługiwać kompas i wyznaczać azymut. Kilkudniowy wyjazd na zieloną szkołę będzie także świetnym przygotowaniem przed dłuższym wakacyjnym wyjazdem na kolonie.
Edukacja ekologiczna od najmłodszych lat
Z raportu Living Planet Report 2018 wynika, że Ziemia jest na skraju upadku. W ciągu 4 dekad zniknęło 60% populacji kręgowców. Dodatkowo, jeśli obecna skala eksploatacji planety przez człowieka się nie zmieni, do 2050 zaledwie 10% obszaru Ziemi będzie wolne od ludzkiej ingerencji. To naprawdę niewiele, nie wystarczy, by przyroda sama poradziła sobie z odbudowywaniem zasobów. Dlatego ważne jest odpowiednie ukształtowanie tych, od których zależy przyszłość naszej planety – naszych dzieci. Fundacja WWF Polska przygotowała ofertę odpowiadającą swym poziomem różnym grupom wiekowym. Program „Przyjaciele Pandy” (edukacja.wwf.pl), skierowany do klas I-III szkół podstawowych jest wyjątkową pomocą dla nauczycieli, którzy w atrakcyjny sposób chcą kształtować postawy proekologiczne swoich uczniów. Dla nieco starszych fundacja proponuje zielone szkoły, czyli „Akademię Badaczy Przyrody”, gdzie podczas odkrywczych zabaw w terenie dzieci poznają dzikie środowisko za pomocą zmysłów słuchu, wzroku, węchu i dotyku.
*Przeprowadzony na zlecenie Fundacji WWF Polska sondaż CAWI na panelu internetowym Kantar Polska, na reprezentatywnej próbie ogólnopolskiej N=500 rodziców dzieci w wieku 6-10 lat
[1] Irka Jazukiewicz, W dziką stronę. Rozmowy o edukacji w przyrodzie, Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”, s.43 [dostęp: 29 listopada 2018] https://www.eko.edu.pl/pliki/w-dzika-strone.pdf.
