Zmysł dotyku ma ścisłe powiązanie z czuciem nacisku, bólu, łaskotek i ruchu. W początkowym okresie rozwoju do mózgu dziecka łatwiej docierają wrażenia dotykowe niż wrażenia przekazywane przez pozostałe zmysły; są dla niego podstawowym źródłem informacji. Niemowlę poznaje świat poprzez dotyk, ssanie czy wkładanie rączek (później przedmiotów) do buzi. U noworodka i niemowlęcia czucie stanowi podstawę komunikacji z otoczeniem i jest najważniejszym czynnikiem jego edukacji rozwojowej.
Badania naukowe potwierdzają, że im więcej kontaktów fizycznych małego dziecka z ciałem matki, tym większe do niej przywiązanie. Dziecko, które od pierwszych chwil jest noszone, pieszczone i głaskane, rozwija poczucie własnej wartości, zdolne jest do stawiania zdrowych granic jako dorosły – jest dojrzałe emocjonalnie. Badanie naukowe dowiodły także, że jeśli człowiekowi (i to już bez względu na wiek) brakuje bodźców dotykowych, zauważa się u niego obniżenie poziomu funkcjonowania ruchowego i psychicznego.
Tym bardziej stymulacja dotykowa we wczesnym dzieciństwie jest niezmiernie ważna. Brak dotyku, brak stymulacji dotykowej prowadzić może do obniżenia aktywności układu pobudzającego korę nową, co skutkuje zahamowaniem pracy mięśni, zaburzeniami emocjonalnymi, pogorszeniem odbioru wrażeń zmysłowych i trudnościami uczenia się. W literaturze możemy natknąć się na opisy, gdy w skrajnych przypadkach brak dotyku powoduje niedorozwój podstawowych funkcji ciała, a nawet śmierć. Już w starożytności wierzono w leczniczą moc dotyku. Przed ponad stu laty pewien amerykański lekarz podczas odwiedzin w domu dziecka zobaczył starszą kobietę noszącą na rękach chore dziecko. Jak mu powiedziano, kobietę wzywano, gdy lekarze nic już nie mogli zrobić. Personel zgodnie przyznał, iż za każdym razem noszenie dziecka na rękach przynosiło poprawę, a niekiedy dawało efekty graniczące z cudem.
Noszenie na rękach i przytulanie okazuje się dość skuteczne w usprawnianiu dzieci autystycznych. Czynność ta, zwana mianem holdingu (terapii przytulaniem), ma na celu przywrócenie zaburzonej więzi między matką i dzieckiem. Przytulanie staje się tu głównym czynnikiem leczącym. Trzymanie dziecka na rękach zaspakaja jego potrzeby fizyczne i psychiczne, a jednocześnie wspomaga niedojrzałe „ja” niemowlęcia. Matka, nosząc na rękach chore dziecko, dostarcza tak potrzebnego w emocjonalnym rozwoju niemowlęcia bezpieczeństwa ze strony otoczenia.
Francuski położnik Frederique Leboyer twierdzi: „Pieszczoty, głaskanie i przytulanie są dla dziecka jak pożywienie. Tak samo ważne jak białko, minerały i witaminy.”
Nawiązanie bliskości z dzieckiem poprzez dotyk jest kluczem do prawidłowego jego rozwoju. U dziecka, które od narodzin doznaje ciepła, bliskości i dotyku matki (ojca), obserwuje się lepszy rozwój psychofizyczny. Dziecko jest spokojniejsze, zrelaksowane, ufniejsze, łatwiej zasypia, ma głębszy sen. Dotyk jest podstawą dla rozwoju silnej i trwałej więzi emocjonalnej z rodzicem; jest fundamentem tworzenia się zaufania do siebie i innych, stwarza poczucie bezpieczeństwa.
Szczególną formę dotyku, którą możemy dziecku zaoferować – jest masaż. Zachęcamy do stosowania masażu Shantala – prostej techniki, którą może wykonać każdy rodzic.
Marlena Kotas – Polska Szkoła Masażu Shantala
Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.shantala.pl
