Badawcza aktywność umożliwia wielokierunkowy rozwój oraz większe zainteresowanie otaczającą rzeczywistością. Eksperymenty rozwijają horyzonty myślowe dziecka. Przybliżają także takie dziedziny nauki, które wydają się za trudne dla dzieci. Wywołują pozytywne skojarzenia dotyczące fizyki, chemii i biologii. Mogą pomóc wychować przyszłego naukowca, ale nie to jest najważniejsze. Główną zaletą eksperymentowania w domu jest ogólny rozwój dziecka, przydatny w każdej dziedzinie życia.
Pamiętajmy, że eksperymenty wcale nie muszą być trudne! W dodatku nie wymagają specjalistycznego sprzętu. Nawet jeśli sami rodzice nie przepadają za naukami ścisłymi, warto zmienić nastawienie wobec tych dziedzin, aby ich dziecko w przyszłości nie miało takich obaw. W dodatku eksperymentowanie to także świetna zabawa dla dorosłych, którzy mogą obudzić w sobie ciekawość i odkryć nowe zainteresowania.
Najlepszym domowych laboratorium jest kuchnia. Na początku należy zacząć od prostych doświadczeń np. rozpuszczalności różnych substancji w wodzie. Dziecko sprawdza jak w ciepłej i zimnej wodzie rozpuszcza się cukier, sól, mąka. Rodzic powinien być obecny przy tych działaniach. Nie wystarczy jednak sama obecność – zadaniem dorosłego jest rozbudzanie ciekawości poznawczej oraz zachęcanie dziecka do samodzielnego wyjaśniania obserwowanych zjawisk. Rodzic jedynie pomaga uporządkować czynności i ustalić wnioski.
Po badaniu rozpuszczalności substancji stałych warto zająć się płynami. Czy herbata rozpuści się w zimnej wodzie tak samo jak w ciepłej? Co stanie się z olejem wlanym do szklanki wody? Pozwólmy dziecku samodzielnie to sprawdzić i odpowiedzieć na powyższe pytania. Nie wyręczajmy za bardzo naszego młodego towarzysza w wyjaśnianiu rezultatów doświadczeń. Przyjmijmy postawę równoprawnego partnerstwa – można wspólnie poszukać informacji w książkach i w internecie. Nie obawiajmy się również przyznać dziecku do niewiedzy. Da mu to poczucie zaufania i stworzy atmosferę wzajemnego uczenia.
Kolejnym interesującym badaniem, które możemy wykonać we własnej kuchni jest doświadczenie z drożdżami. Ciekawość dziecka można pobudzić przygotowując ciasto na smaczne placuszki. Maluch uczestniczący w ich przygotowaniu z pewnością zapyta dlaczego ciasto drożdżowe rośnie. Jest to idealna okazja do rozpoczęcia kolejnego eksperymentu.
Inspiracji dotyczących eksperymentów dla dzieci dostarcza nam obecnie wiele instytucji. Jedną z nich jest inicjatywa BioCentrum Edukacji Naukowej, której celem jest propagowanie zagadnień biologii. Na stronie internetowej www.biocen.edu.pl znajdziemy darmową książkę o eksperymentach w kuchni (http://biocen.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=229&Itemid=190), które możemy przeprowadzić wraz z dziećmi.
W księgarniach także nie brakuje pozycji poświęconych nauce przez zabawę. Myślę, że zainteresują każdego małego badacza. Nawet w sklepach z zabawkami znajdziemy zestawy naukowca z potrzebnymi przyborami i opisami doświadczeń. Jak widać materiały dotyczące eksperymentów są łatwo dostępne i mogą nam pomóc zorganizować ciekawą zabawę połączoną z nauką. Obecnie możemy korzystać z warsztatów dla dzieci, które pod okiem specjalisty mogą poznawać techniki nauki. Pokazy takie są bardzo efektywne i widowiskowe, a po nich dzieci często same mogą zamienić się w naukowców. Jest to uzupełnienie lub alternatywa dla eksperymentowania w domu.
Eksperymentowanie przyczynia się do wszechstronnego rozwoju dziecka, a w dodatku jest świetną zabawą dla osób w niemal każdym wieku. Może watro już dziś zacząć dokładniej poznawać fascynujący otaczający nas świat?
Aleksandra Rosa – studentka i absolwentka pedagogiki w zakresie trzech specjalności: wczesnoszkolnej i przedszkolnej, andragogiki oraz edukacji medialnej. Pracuje jako niania i animator zabaw dziecięcych
