Badanie wykonuje sztab specjalistów, między innymi: psycholog, pedagog oraz logopeda. Często również korzysta się z opinii okulisty czy laryngologa, aby stwierdzić brak wady słuchu czy wzroku u badanego ucznia, jako przyczynę niepowodzeń szkolnych.
Dysleksję, czyli Specyficzne trudności w nauce czytania i pisania rozpoznaje się tylko i wyłącznie przy prawidłowym rozwoju intelektualnym. Wykonuje się badanie psychologiczne, które stwierdza poziom i funkcjonowanie intelektualne. Podstawą badania jest występowanie nieoczekiwanych niepowodzeń w nauce, między innymi: problemy z czytaniem oraz opanowanie poprawnej pisowni: ortografii oraz gramatyki. Bada się poziom funkcji poznawczych: słuchowo-językowych, wzrokowo-przestrzennych oraz motorycznych. Bada się zatem koncentrację uwagi, pamięć, spostrzeganie słuchowe, wzrokowe, sprawność ruchową rąk.
W wyniku analizy testów, obserwacji oraz rozmowy z uczniem, rodzicem i nauczycielem, stwierdza się, które funkcję rozwijają się nieprawidłowo i jakie mogą być tego przyczyny, a także ujawniają się mocne strony rozwoju dziecka.
Podczas badania pedagogicznego stwierdza się, czy niepowodzenia w nauce występują jednocześnie, w izolacji oraz w jakim nasileniu. Analiza błędów pod względem jakości, trudności opanowania programu nauczania (np. opanowanie zasad ortografii) i ewentualny wpływ zaniedbania środowiskowego czy dydaktycznego na niepowodzenia szkolne u badanego.
Po przeprowadzeniu wszystkich badań specjaliści sporządzają opinię dotyczącą rozwoju ucznia. W opinii psychologiczno-pedagogicznej znajdziemy opis funkcji poznawczych, które nie rozwijają się prawidłowo, mocne i słabe strony dziecka, a także zalecenia dotyczące wymagań edukacyjnych dla danego ucznia w szkole i domu (w domu samodoskonalenie, rodzice kontrolują wysiłki dziecka).
Rodzic po otrzymaniu opinii powinien dostarczyć dokument do szkoły, aby kadra pedagogiczna dostosowała swoje wymagania do możliwości ucznia.
Diagnozę dysleksji można postawić, jeśli:
- stwierdzono u ucznia prawidłowy rozwój umysłowy,
- stwierdzono obecność istotnych opóźnień funkcji poznawczych, które stanowią podstawę do opanowania techniki czytania i pisania,
- stwierdzono wczesne problemy z nauką, już klasy „0” i „I,
- niepowodzenia w nauce się nasilają i są długotrwałe, pomimo terapii.
Diagnozy dysleksji nie można postawić, jeśli zaburzenia:
- są wynikiem uszkodzenia narządów słuchu czy wzroku,
- należą do zespoły symptomów inteligencji niższej niż przeciętna,
- są wynikiem schorzenia neurologiczne (epilepsja, porażenie mózgowe),
- są wynikiem zaniedbań środowiskowych lub dydaktycznych (prawdopodobnie problemy rozpoczęły się w klasach starszych szkoły podstawowej).
Przykładowe zadania, jakie dzieci wykonują na badaniu:
Rysunek drzewa, układanie puzzli, rozmowa z pedagogiem i psychologiem, czytanie tekstu na głos i po cichu, napisanie krótkiego wypracowania oraz dyktando.
